Thursday, 14 March 2024

भारतीय स्वातंत्र्याच्या अमृत महोत्सवानिमित्त कारागृहातून बंद्यांना राज्यमाफी

 भारतीय स्वातंत्र्याच्या अमृत महोत्सवानिमित्त

 कारागृहातून बंद्यांना राज्यमाफी

            मुंबईदि. 14 : केंद्र शासनाच्या धोरणानुसार भारतीय स्वातंत्र्याच्या अमृत महोत्सवीवर्षानिमित्त विशिष्ट प्रवर्गातील व विहीत निकषांची पूर्तता करणाऱ्या शिक्षा बंद्यांना शिक्षेत राज्यमाफी देण्यात येत आहे. त्यानुसार शिक्षा कालावधी समाप्त होण्यापूर्वीच बंद्यांची मुदतपूर्व मुक्तता होऊनते आपल्या कुटुंबात गेले आहेत. कारागृहातील चांगली वागणूक हा राज्यमाफी या योजनेचा मूलभूत निकष आहे. कारागृहात असताना वर्तनात सुधारणा करून कारागृहातून मुक्त होण्याच्यादृष्टीने बंद्यांना प्रोत्साहन मिळाले आहे. त्यामुळे कारागृहाचे ‘सुधारणा व पुनर्वसन’ हे ब्रीदवाक्य सार्थ ठरले आहे.

            माफी देताना प्रत्येक बंदीच्या साधारण माफी अधिक विशेष माफीही त्याच्या पूर्ण अथवा शिक्षा कालावधीच्या एक तृतीयांश पेक्षा जास्त होणार नाहीयाची कारागृह प्रशासनाला दक्षता घ्यावयाची आहे. जन्मठेपेची शिक्षा किंवा देहांत शिक्षा फौजदारी दंड प्रक्रियेतील कलम 433 अन्वये जन्मठेपेच्या शिक्षेत रूपांतरीत करण्यात आली असल्यास आणि निव्वळ 14 वर्षांची कारागृहीन शिक्षा भोगली असल्यास अशा बंद्यांना राज्यमाफीचा लाभ मिळणार आहे. ज्या जन्मठेप बंद्यांच्या प्रकरणांचा समावेश फौजदारी प्रक्रिया संहिता कलम 433 (अ) मध्ये होत नाहीअशा बंद्यांना या राज्यमाफीचा लाभत्यांची निव्वळ 10 वर्षे शिक्षा भोगून पूर्ण झाल्यानंतर देण्यात येणार आहे. तसेच राज्यमाफी आदेशाचा दिनांक व त्यापूर्वी न्यायालयामार्फत जामीन मंजूर केलेल्या बंद्यांनाही या राज्यमाफीचा लाभ मिळणार  आहे.

            संचित किंवा अभिवचन रजेवर असलेल्या शिक्षा बंद्यांना राज्यमाफीचा लाभ लागू असणार आहे. मात्र अनधिकृतपणे कारागृहाबाहेर असलेल्या बंद्यांना राज्यमाफी देण्यात येणार नाही. माफी पुस्तकावर परत घेण्यात आलेल्या अथवा सर्वसाधारण माफीसाठी पात्र असलेल्या बंद्यांना ही राज्यमाफी देय राहील. तर फौजदारी प्रक्रिया संहितेमधील कलम 106 ते 110 अंतर्गत कारागृहात असलेले बंदीभारतीय दंड संहितेमधील कलम 121 ते 130 अंतर्गत शिक्षा झालेले बंदीकेंद्रीय अधिनियमान्वये शिक्षा झालेले बंदीमोक्का व पोस्को कायदा अंतर्गत शिक्षा झालेले बंदीदहशतवादी कारवायांमध्ये समाविष्ट बंदीसंचित रजेकरीता अपात्र ठरणारे बंदीदिवाणी बंदीकिशोर सुधारालयातील मुलेकारागृहातील वर्तन बेशिस्तीचे किंवा असमाधानकारक असलेले बंदी यांना ही राज्यमाफी लागू असणार नाही.  याबाबतचा शासन निर्णयही निर्गमीत झाला आहे. 

शिक्षा कालावधीनुसार अशी असेल राज्यमाफी

            शिक्षेचा कालावधी एक महिना किंवा तीन महिन्यापेक्षा कमी असल्यास राज्यमाफी पाच दिवसतीन महिने किंवा सहा महिन्यांपेक्षा कमी असल्यास राज्यमाफी एक महिनासहा महिने किंवा एक वर्षापेक्षा कमी कालावधीसाठी तीन महिनेएक वर्ष किंवा दोन वर्षापेक्षा कमी असल्यास राज्यमाफी चार महिनेदोन वर्ष किंवा तीन वर्षापेक्षा कमीसाठी पाच महिनेतीन वर्ष किंवा चार वर्षापेक्षा कमी कालावधीकरीता सहा महिनेचार वर्ष किंवा पाच वर्षापेक्षा कमी असल्यास सात महिनेपाच वर्ष किंवा सहा वर्षापेक्षा कमी कालावधीसाठी आठ महिनेसहा वर्ष किंवा सात वर्षापेक्षा कमी असल्यास नऊ महिनेसात वर्ष किंवा आठ वर्षापेक्षा कमी कालावधीकरीता दहा महिनेआठ वर्ष किंवा नऊ वर्षापेक्षा कमी असल्यास अकरा महिनेनऊ वर्ष किंवा दहा वर्षापेक्षा कमी कालावधीसाठी बारा महिनेदहा वर्ष किंवा अकरा वर्षापेक्षा कमी कालावधीकरीता तेरा महिनेअकरा वर्ष किंवा अकरा वर्षापेक्षा अधिक कालावधीची शिक्षा असल्यास राज्यमाफी  चौदा महिनेतर जन्मठेपेसाठी राज्यमाफी पंधरा महिने असणार आहे.

No comments:

Post a Comment

Featured post

Lakshvedhi