घालीन लोटांगण' या प्रार्थनेचे रहस्य तुम्हाला माहित आहे का* ?"

 *घालीन लोटांगण' या प्रार्थनेचे रहस्य तुम्हाला माहित आहे का* ?" 

हे आवश्य वाचा ****

कोणत्याही देवाच्या आरती नंतर एका सुरात व धावत्या चालीत

 *ही प्रार्थना म्हटली जाते. अतिशय श्रवणीय व नादमधुर असल्याने खूपच लोकप्रिय आहे*. 

सर्वत्र म्हटली जाते व भक्त त्यात तल्लीन होऊन जातात.

*आज आपण या प्रार्थने मधील वैशिष्टे पाहूया* 

व त्याचा अर्थ समजावून घेऊ.

 ही 

*प्रार्थना चार कडव्याची आहे व पाचवे कडवे हा एक मंत्र आहे*.

*वैशिष्ट्ये* :

(१) प्रार्थनेतील चारही कडव्यांचे 

*रचयिता  वेगवेगळे* आहेत.

(२) ही चारही कडवी 

*वेगवेगळ्या कालखंडात लिहिली गेली* आहेत.

(३) पहिले कडवे 

*मराठीत असून उरलेली कडवी संस्कृत* 

भाषेत आहेत.

(४) बऱ्याच जणांना असे वाटते की ही गणपतीची प्रार्थना आहे. 

पण ही 

*सर्व देवांच्या आरती नंतर म्हणली* जाते.

(५) यातील एकही कडवे *गणपतीला उद्देशून* नाही.

(६) वेगवेगळ्या कवींची व *वेगवेगळ्या कालखंडातील कडवी एकत्र करून*

 ही प्रार्थना बनवली गेली आहे.

आता आपण प्रत्येक कडवे *अर्थासह* पाहूया

१) घालीन लोटांगण वंदीन चरणl डोळ्यांनी पाहिन रूप तुझे | 

प्रेमे आलिंगन आनंदे पूजीन | 

भावे ओवाळीन म्हणे नामा |

*वरील कडवे संत नामदेवांनी तेराव्या शतकात लिहिलेली एक सुंदर रचना आहे*

अर्थ...

विठ्ठलाला उद्देशुन 

*संत नामदेव म्हणतात, तुला मी लोटांगण घालीन व तुझ्या चरणांना वंदन करीन*. 

माझ्या डोळ्यांनी तुझे रूप पाहिन एवढेच नाही तर 

*तुला मी प्रेमाने आलिंगन देऊन अत्यंत मनोभावे तुला ओवाळीन*.

२) त्वमेव माता च पिता त्वमेव | 

त्वमेव बंधुश्च सखा त्वमेव | 

त्वमेव विद्या द्रविणं त्वमेव | 

त्वमेव सर्व मम देव देव |

*हे कडवे आद्य शंकराचार्यांनी गुरुस्तोत्रात लिहिलेले आहे*. *ते संस्कृत मध्ये आहे*.

 हे आठव्या शतकात लिहिले गेले आहे.

अर्थ.. 

*तूच माझी माता व पिता आहेस. तूच माझा बंधू आणि मित्र आहेस. तूच माझे ज्ञान आणि धन आहेस. तूच माझे सर्वस्व आहेस*.

(३) कायेन वाचा मनसेन्द्रियैर्वा | 

बुद्ध्यात्मना वा प्रकृती स्वभावात | करोमि यद्येत सकल परस्मै |

नारायणापि समर्पयामि ||

*हे कडवे श्रीमद भागवत पुराणातील आहे*.

 ते व्यासांनी लिहिलेले आहे.

अर्थ… 

*श्रीकृष्णाला उद्देशून हे नारायणा, माझी काया व माझे बोलणे माझे मन, माझी इंद्रिये, माझी बुद्धी माझा स्वभाव आणि माझी प्रकृती यांनी जे काही कर्म मी करीत आहे ते सर्व मी तुला समर्पित* 

करीत आहे.

(४) अच्युतम केशवम रामनारायणं | 

कृष्ण दामोदरम वासुदेवं हरी | 

श्रीधर माधवं गोपिकावल्लभं | 

जानकी नायक रामचंद्र भजे ||

*वरील कडवे आदि शंकराचार्यांच्या अच्युताकष्ठम् मधील आहे*. 

म्हणजेच आठव्या शतकातील आहे.

अर्थ… 

मी *भजतो त्या अच्युताला, त्या केशवाला, त्या  रामनारायणाला, त्या श्रीधराला, त्या माधवाला, त्या गोपिकावल्लभाला, त्या श्रीकृष्णाला आणि मी भजतो त्या जानकी नायक श्रीरामचंद्राला*.

हरे राम हरे राम | 

राम राम हरे हरे | 

हरे कृष्ण हरे कृष्ण | 

कृष्ण कृष्ण हरे हरे |

*हा सोळा अक्षरी मंत्र 'कलीसंतरणं' या उपनिषदातील आहे*. 

*कलियुगाचा धर्म हे हरिनाम संकीर्तन आहे. याशिवाय कलियुगात कोणताच उपाय नाही. हा मंत्र श्री रामकृष्णाला समर्पित आहे*.

*अशी ही वेगवेगळ्या कवींची, वेगवेगळ्या भाषेचे मिश्रण असलेली प्रार्थना अत्यंत श्रवणीय आहे*. 

तिचे नादमाधुर्य व चाल अलौकिक आहे. 

रचना कोणाची असो 

*हे गाताना भक्त तल्लीन होतात व त्यांचा भाव देवा पर्यंत पोचतो*.

अर्थ समजून म्हटले तर आरती मध्ये भाव येतात...

🙏🙏🙏🙏🙏 

राम कृष्ण हरी. गणपती बाप्पा मोरया.