*गणेश जयंती (शब्दशः "गणेशाचा वाढदिवस"), ज्याला माघ शुक्ल चतुर्थी, तिलकुंड चतुर्थी, आणि वरद चतुर्थी असेही म्हणतात...

 ❄️❄️❄️❄️❄️🏵️❄️❄️❄️❄️❄️

             *🔸माघी गणेश जयंती-३🔸*

*---------------------------------------------*

*🔸संकलन: सदानंद पाटील, रत्नागिरी.*

*---------------------------------------------*

*🟣०१/०२/२०२५- गणेश जयंती...🙏*

*गणेश जयंती (शब्दशः "गणेशाचा वाढदिवस"), ज्याला माघ शुक्ल चतुर्थी,  तिलकुंड चतुर्थी, आणि वरद चतुर्थी असेही म्हणतात... हा एक हिंदू सण आहे. या प्रसंगी बुद्धीचा स्वामी गणेशाचा जन्म दिवस साजरा केला जातो. हा एक लोकप्रिय सण आहे. विशेषत: भारताच्या महाराष्ट्र राज्यात आणि गोव्यात ग्रेगोरियन कॅलेंडरशी संबंधित असलेल्या हिंदू कॅलेंडरनुसार माघा महिन्यात शुक्ल पक्ष चतुर्थीच्या दिवशी (उज्ज्वल पंधरवड्याचा चौथा दिवस किंवा मेणाचा चंद्र ) साजरा केला जातो.....*

*गणेशाचा जन्मदिवस...*

*गणेश जयंती आणि अधिक लोकप्रिय, जवळजवळ संपूर्ण भारतीय गणेश चतुर्थी उत्सव यातील फरक हा आहे की नंतरचा सण ऑगस्ट/सप्टेंबर ( भाद्रपद हिंदू महिना) मध्ये साजरा केला जातो... एका परंपरेनुसार गणेश चतुर्थी हा गणेशाचा जन्मदिवसही मानला जातो. गणेशाच्या या सणाला उत्तर प्रदेशात तिलो चौथ किंवा सकट चौथी असेही म्हणतात, जेथे कुटुंबातील मुलाच्या वतीने गणेशाचे आवाहन केले जाते.....*

*उत्सवाच्या दिवशी, गणेशाची प्रतिमा, प्रतिकात्मक शंकूच्या स्वरूपात हळद किंवा सिंधूर पावडर किंवा काही वेळा गोबरापासून बनविली जाते आणि पूजा केली जाते... नंतर उत्सवानंतर चौथ्या दिवशी पाण्यात विसर्जित केले जाते. तिळ ( तीळ ) बनवलेली विशेष तयारी गणेशाला अर्पण केली जाते आणि नंतर भक्तांना खाण्यासाठी प्रसाद म्हणून वाटली जाते. दिवसा उपासनेदरम्यान उपवास पाळला जातो आणि त्यानंतर रात्री विधींचा एक भाग म्हणून मेजवानी केली जाते.....*

*या दिवशी उपवास करण्याव्यतिरिक्त, गणेशाच्या ("विनायक" म्हणून ओळखले जाणारे) पूजाविधी पाळण्यापूर्वी, भक्त त्यांच्या अंगावर तिळ (तीळ) ची पेस्ट लावल्यानंतर तिळमिश्रित पाण्याने स्नान करतात... व्यक्तीचे नाव आणि कीर्ती वाढवण्यासाठी या दिवशी व्रत केले जाते.....*

*जरी गणेशाला उत्तर प्रदेशात ब्रह्मचारी देव मानले जाते (इतर ठिकाणी त्याला "विवाहित" मानले जाते), परंतु गणेश जयंती उत्सवाच्या निमित्ताने, जोडपे पुत्रप्राप्तीसाठी त्याची पूजा करतात.....*

*गणेश जयंतीला, मोरगाव , पुणे जिल्हा, महाराष्ट्रातील मोरेश्वर मंदिरात भाविक मोठ्या संख्येने येतात... हे मंदिर अष्टविनायक नावाच्या आठ पूज्य गणेश मंदिरांच्या यात्रेचा प्रारंभ आणि शेवटचा बिंदू आहे. अशी आख्यायिका आहे की गणेशाने या ठिकाणी मोरावर स्वार होऊन कमलासुर या राक्षसाचा वध केला (संस्कृतमध्ये मयुरा, मराठीत - मोरा ) आणि म्हणून त्याला मयूरेश्वर किंवा मोरेश्वर ("मोराचा देव") म्हणून ओळखले जाते.....*

*अष्टविनायक सर्किटवरील आणखी एक मंदिर म्हणजे सिद्धटेक... अहमदनगर जिल्हा, महाराष्ट्र येथील सिद्धिविनायक मंदिर. गणेश जयंतीनिमित्त मंदिरात मोठी गर्दी होते. भीमा नदीच्या पूर्वेला असलेल्या या प्राचीन मंदिरात - गणेशाची मूर्ती आहे, ज्यामध्ये त्यांची पत्नी सिद्धी यांच्या बाजूने ओलांडलेल्या पायात बसलेली आहे. गणेशाची प्रतिमा भगव्या पेस्टने सुशोभित केलेली आहे आणि तिची सोंड उजवीकडे वळलेली आहे, जे दुर्मिळ चित्रण मानले जाते. अशाप्रकारे, हे अत्यंत श्रद्धेने आयोजित केले जाते आणि देवतेला संतुष्ट करण्यासाठी धार्मिक नवसांचा कडक संच पाळला जातो. गणेशाची कृपा मिळविण्यासाठी भाविक खडबडीत डोंगराळ प्रदेशात सात वेळा टेकडीची प्रदक्षिणा (प्रदक्षिणा) करतात . पौराणिक कथा सांगते की देव विष्णूने मधु-कैतभ या राक्षसांना मारण्याआधी या ठिकाणी गणेशाचे आशीर्वाद घेतले आणि त्यांची निराशा दूर केली.....*

*कोकण किनाऱ्यावर गणपतीपुळे येथे समुद्रकिनाऱ्यावरील मंदिरात गणेशाची स्वयंभू (स्वयं-प्रकट) मूर्ती आहे, जी दरवर्षी हजारो भक्तांद्वारे पुजली जाते आणि भेट दिली जाते... या मंदिरातील गणेशाला पश्चिम द्वारदेवता ("भारताचा पाश्चात्य देवता") म्हणून ओळखले जाते. या कोकण किनारी मंदिरात गणेश जयंतीही साजरी केली जाते.....*

*स्रोत: आंतरजाल, विकिपीडिया...*

❄️❄️❄️❄️❄️🏵️❄️❄️❄️❄️❄️