वृक्ष लागवड व संगोपन कार्यक्रमाचे नियोजन, अंमलबजावणी आणि सनियंत्रणाबाबत तालुका स्तरावर मा. आमदार महोदयांच्या आध्यक्षतेखाली स्थायी समिती गठीत करण्याबाबत

हिज मास्टर्स व्हॉइस (एच. एम. व्ही.)

मुशाफिरी कलाविश्वातली

'फ्रान्सिस बॅरॉड' हा इंग्रज चित्रकार तसा असामान्य किंवा प्रतिभावंत म्हणून मुळीच ओळखला जात नाही. पण त्याचं एक चित्र मात्र अक्षरश: अजरामर झालं !! या चित्राचं नाव होतं 'हिज मास्टर्स व्हॉइस'.

फ्रान्सिस आपल्या वडिलांप्रमाणंच चित्रकार होतं. त्याचं लंडनमध्ये एका चांगल्या महाविद्यालयात कलेचं शिक्षणही झालं होतं. त्याचा मार्क हा भाऊदेखील चित्रकारच होता. नाट्यगृहात मंचावर सेट उभे करताना सेट जिवंत करण्यासाठी योग्य त्या प्रकारे तो चित्रं रंगवायचा. हा मार्क ब्रिस्टॉलला काम करायचा आणि तिथं त्याचं एक कुत्रंही होता. या कुत्र्याचं नाव होता 'निप्पर'.

दुर्दैवानं मार्क तरुण वयातच वारला. ब्रिस्टॉलला त्याच्यासोबत एक कुत्रंही होतं. त्याची आर्थिक स्थिती तशी वाईटच होती. या मार्कचं बरंचंसं सामान आणि तो कुत्रा मग फ्रान्सिसकडं आला. या सामानात एक फोनोग्राफ आणि मार्कच्या आवाजातले काही रेकॉर्डिंग्जदेखील होते.

फ्रान्सिस कधी कधी त्या फोनोग्राफवर मार्कच्या आवाजातले रेकॉर्डिंग्ज लावायचा. आणि तो कुत्रा फोनोग्राफच्या हॉर्नकडं (त्यामधून येणाऱ्या आपल्या मालकाच्या आवाजामुळं) एकसारखं बघत राहायचा. हे दृश्य फ्रान्सिसच्या मनावर एक प्रकारचा ठसा उमटवायचं. १८८७ मध्ये मार्कचा मृत्यू झाला होता. आणि पुढं १८९५ मध्ये त्या कुत्र्यानंही प्राण सोडले.

आपला स्वर्गवासी भाऊ आणि फोनोग्राफमधून भावाचा आवाज येताना ते लक्ष देऊन पाहणारं त्याचं कुत्रं हे फ्रान्सिसच्या चित्रकार मनाला साद घालत होते. १८९८/९९ च्या दरम्यान फ्रान्सिसनं फोनोग्राफ ऐकतानाचं कुत्र्याचं एक चित्र काढलं. चित्राला शीर्षक दिलं - 'फोनोग्राफ  ऐकत आणि पाहत असताना कुत्रा'. पण नंतर त्यानं चित्राचं नाव बदलून 'त्याच्या मालकाचा आवाज' (His Master’s Voice) असं नवीन नाव दिलं.

आता   फ्रान्सिसला एक चित्र कुठंतरी विकून पैसे मिळवायचे होते. त्यानं आपलं चित्र रॉयल अकॅडेमीमध्ये प्रदर्शित करण्याचा बराच प्रयत्न केला पण त्याला काही यश मिळालं नाही. मग त्यानं आपलं चित्र नियतकालिकांमध्ये देण्याचाही प्रयत्न केला. पण तिथंही त्याचं चित्र घ्यायला कुणी हो म्हणेना. ते कुत्रं काय करतंय हे चित्र बघणाऱ्यांपैकी कुणालाच कळणं शक्य नाही असं सारे लोक त्याला सांगायचे ! पण तो काही आशा सोडायला तयार नव्हता. फ्रान्सिस 'एडिसन बेल' नावाच्या एका फोनोग्राफ बनवणाऱ्या कंपनीकडं आपलं चित्र विकण्याचा प्रयत्न करू लागला. तिथं  "कुत्री फोनोग्राफ ऐकत नाहीत" असं उत्तर त्याला मिळालं.

फ्रान्सिसनं आपल्या चित्रात फोनोग्राफच्या हॉर्नचा रंग काळा दाखवला होता. त्याला कुणीतरी सल्ला दिला की त्या चित्रात जर हॉर्नचा रंग सोनेरी (म्हणजे पितळेच्या हॉर्नचा रंग) दाखवला तर त्याचं चित्र अजून सुंदर दिसलं असतं. आणि त्यामुळं ते चित्र विकलं जाण्याची शक्यता वाढणार होती.

आता फ्रान्सिस फोनोग्राफचं पितळी हॉर्न असणारं मॉडेल शोधू लागला. नव्यानंच स्थापन झालेल्या एका 'ग्रामोफोन' नावाच्या कंपनीमध्ये तो आपलं चित्र घेऊन गेला. त्यानं तिथल्या मॅनेजरला आपलं चित्र दाखवलं आणि एक विनंती केली. त्याला काही काळासाठी त्या कंपनीतलं एक पितळी हॉर्न असणारं फोनोग्राफ चित्रासाठी मॉडेल म्हणून हवं होतं. मॅनेजरनं ते चित्र एकदा पाहिलं आणि त्याला ते चित्र विक्रीसाठी उपलब्ध आहे का ते विचारलं.फ्रान्सिसनं अर्थातच होकार दिला. खरंतर या कंपनीचा प्रॉडक्ट फोनोग्राफ नसून ग्रामोफोन होता. दोन्हींमध्ये थोडासा फरक होता. मॅनेजरनं त्याला चित्रामध्ये फोनोग्राफऐवजी ग्रामोफोन दाखवता येईल का ते विचारलं.फ्रान्सिस आपलं चित्र विकलं जावं यासाठी त्या चित्रात बदल करायला तयार होता !!

१८९९ च्या सप्टेंबर महिन्यात ग्रामोफोन कंपनीनं फ्रान्सिसला एक पत्र पाठवलं. या पत्रात एक प्रस्ताव होता. फ्रान्सिसच्या चित्रासाठी ग्रामोफोन कंपनी त्याला ५० पौंड्स आणि चित्राच्या साऱ्या स्वामित्व हक्कांसाठी त्याला अजून ५० पौंड्स द्यायला तयार होती. फ्रान्सिसनं प्रस्तावाला पटकन होकार दिला !!

१९०० च्या जानेवारीमध्ये हे चित्र ग्रामोफोनच्या जाहिरातींमध्ये सर्वत्र दिसू लागलं !!

फ्रान्सिसनं उर्वरित आयुष्याचा बराचसा भाग ग्रामोफोन कंपनीच्या मागणीप्रमाणं या चित्राच्या प्रतिकृती बनवण्यात घालवला !! फ्रान्सिसच्या मृत्यूनंतरही इतर कलाकारांनी ह्या चित्राच्या प्रतिकृती बनवण्याचं काम केलं. पुढं १९२१ मध्ये ग्रामोफोन कंपनीनं 'एच एम व्ही' (हिज मास्टर्स व्हॉइस) नावाची संगीत विकण्यासाठी दुकानं सुरु केली.

 हे 'एच. एम. व्ही.' हे त्या चित्रावरूनच आलं होतं !!

पाणी यायचंच बंद होईल....

पाणी यायचंच बंद होईल.... 
      हे खरंच होऊ शकतं.....?? 

 पाच - सातशे वर्षांपूर्वी, चंद्रगुप्त मौर्याने,कुणाशी विवाह करून कुठचा मौर्य जन्माला घातला, 

 आणि महम्मद गजनी ने कुणासोबत काय दिवे लावले हा अभ्यासक्रम आता बास झाला.. 

 त्यापेक्षा पाण्याचे व्यवस्थापन अर्थात Water Management हा विषय शाळेच्या अभ्यासक्रमात समाविष्ट करायला हवा असं माझं वैयक्तिक मत आहे.. 

तुम्ही शेतकरी असाल किंवा शहरी, हा विषय शिकलाच पाहिजे असं Compulsion असायला हवं..

 आज इजरायईल सारख्या देशात आपल्या १० टक्के पाऊस पडतो तरीही तिथे नंदनवन फुलू शकतं.. 

 ह्याचं कारण म्हणजे त्यांचे Water Management 

 त्यांचा हा अभ्यास इतका पक्का आहे, कि एकदा नळातून पडलेलं पाणी, हे जवळपास सात वेळा Recycle & Reuse होऊनच शेवटी जमिनीवर पडतं.. 
हे आपण अमलात का आणू शकत नाही ?

आपण स्वतःला 'शेती प्रधान 'देश म्हणवतो..आपल्याकडे मुबलक प्रमाणात पाउस पडूनही, आपल्याकडे पाण्याचे दुर्भिक्ष आहे ही लाजिरवाणी गोष्ट नाही ?

 पाउस पडायला आज चार दिवस उशीर झाला तर सगळ्यांची 'हवा टाईट ' होईल ही परिस्थिती येतेच कशी ? 

स्वतंत्र मिळून ७० वर्ष झाली तरीही आपल्याकडच्या पाइप-लाईन्स ह्या गळक्या किंवा फुटक्याच..
एक पाईप लाइन फुटली तर लाखो लिटर पाणी, गटारात जातं आणि त्याचं कुणालाही वाईट वाटत नाही...... 
एकाचाही जीव जळत नाही..... 

जपान मध्ये पाणी कसं वाचवतात हे फोटो नुसते इथे शेअर करून भागणार आहे का ?ते अमलात कोण आणणार ?

 इथे पाणी वाचवा हे ओरडायचं आणि दुसऱ्या दिवशी मात्र ३२ दात घासायला ३२ भांडी पाणी ओतायचं हे चालणार आहे का ? 

आज आपल्याला बटन दाबलं कि वीज मिळते, आणि नळ सोडला कि पाणी पडतं ह्याचा माज आलाय असं मला आता वाटतं..

गणेशोत्सव, नवरात्री-उत्सवात ,कुठलेतरी पांचट विनोद मारणारे कलाकार बोलावण्यापेक्षा, 
किंवा कुठल्यातरी हिडीस गाण्यांचा ऑर्केस्ट्रा ठेवण्यापेक्षा,
 'पाणी वर्षभर कसं वाचवता येईल 'ह्यावर व्याख्यान देणारा एखादा वक्ता बोलवावा.. 

सण-वार-उत्सव साजरा करताना सुद्धा पाण्याचा अपव्यय कसा टाळता येईल ह्याची खबरदारी प्रत्येक मंडळाने घ्यावी.प्रत्येक धर्माच्या लोकांनी, आपापल्या सणाला हे पाळायलाच हवं.गणपती असो कि बकरी-ईद,कुणीही ह्याला अपवाद असता कामा नये..शेवटी पाणी आणि वीज ही राष्ट्राची संपत्ती आहे..ती वाचवायलाच हवी..

 अन्यथा... 

 आज आपण  चंद्रावर,  मंगळावर पाणी आहे का हे शोधायला यानं सोडतोय..... 

 मात्र  आज  आपण  पाण्याचा  असाच  अनिर्बंध  वापर  करत  राहीलो  तर  भविष्यात  कदाचित  पृथ्वीवरच कुठे पिण्यासाठी पाणी सापडतंय का हे शोधण्यासाठी यान सोडावं लागेल.... 

 क्रुपया  यावर  फार  गंभीरपणे  विचार  करा...........  अन्यथा....??????

अर्थात पक्के पुणेकर

अर्थात पक्के पुणेकर कसे असतात ते बघाच

- कालची तुझी नोकरीसाठी मुलाखत कशी झाली ? 

- काल ना...मी मुलाखतीसाठी आत शिरलो, तिथे एक गुबगुबीत ढोल्या आरामखुर्चीत समोरच्या टेबलावर दोन्ही पाय ठेवून मोठ्या रूबाबात बसला होता.

त्याच्या लॅपटाॅपकडे बोटाने इशारा करून तो म्हणाला, हा लॅपटाॅप बाहेर ने, नी परत येऊन मला विकायचा प्रयत्न कर.

तो हाॅलिवूडचा सुपरस्टार असल्यासारखा माज दाखवत होता. मी तो लॅपटाॅप उचलला नी तडक बाहेर रस्त्यावर आलो.

- रस्त्यावर आलास ? मग नंतर ?? 
- काहीच नाही..अर्ध्या तासानी त्याचा मला काॅल आला. फोनवर तो लॅपटाॅप परत देण्यासाठी गयावया करत होता कारण त्यात त्याचे सर्व कामकाज नी महत्त्वाचे पेपर्स होते...

मग मी त्याला विचारले: 
केवढ्याला घेशील बोल... ??

गुरु कृपा

गुरु कृपा म्हणजे काय?
पैसा गाडी बांगला म्हणजे गुरु कृपा नव्हे...

आयुष्यात येणारे अनेक संकटे 
आपल्या नकळत टळून जातात
ते टळलेले संकट म्हणजे  गुरु कृपा...

गाडीवरून जाताना कुणाचा धक्का लागून पडता पडता आपण स्वतःला सावरतो
ते सावरणे म्हणजे   गुरु कृपा...

एकवेळचे जेवणाचे वांदे असताना
मिळालेले दोन वेळच पोटभर जेवण म्हणजे  गुरु कृपा...

कोसळलेल्या दुःख रुपी डोंगराला
पेलण्याची जी ताकत आपल्यात निर्माण होते, ती ताकत म्हणजे  गुरु  कृपा...

'आता सर्व संपलं' अस वाटत असताना पुन्हा उठून विश्व निर्माण करण्याची नवी उमेद उत्पन्न होते
ती उमेद म्हणजे  गुरु कृपा...

आडचणीमध्ये सर्व साथ सोडून गेले असता "तू लढ.. आम्ही आहोत सोबत" हे गुरुबंधू चे शब्द म्हणजे  गुरु कृपा...

प्रसिद्धी च्या शिखरावर असतांना 
तेथूनच हवेत ना उडता पाय जमिनीवर ठेवणे म्हणजे  गुरु कृपा....

पैसा, गाडी, बंगला मिळणे म्हणजे सद्गुरू कृपा नव्हे
ते नसताना आयुष्यात असलेले 
' समाधान ' म्हणजे  गुरु कृपा....

गरम दूध व गूळ एकत्र घेण्याचे फायदे

गरम दुधात साखर ऐवजी गूळ मिसळून प्यायल्याने काय होते ?

तुम्ही थक्क व्हाल हे पाहून दुधात गूळ मिसळा आणि बघा इथे काय होते ह्यामुळे.

जर तुम्हांला साखरे शिवाय गोड दूध प्यायचे असेल तर दूध आणि गूळ ह्यांचे सेवन करायला सुरुवात करा. गूळ हे प्रसिद्ध गोड पदार्थ आहे ज्यात अनेक औषधी गुणधर्म सामावलेले आहेत. दुधासोबत गुळाचे सेवन हे व्हिटॅमिन आणि खनिज ह्यांचे उत्तम स्रोत आहे. आपल्यापैकी अनेक जण साखरेचा वापर कमी करण्याचा प्रयत्न करतात, जे भरपूर आजाराचे कारण मानले जाते. साखरेच्या ऐवजी गूळ हा एक चांगला पर्याय आहे. हे तुमच्या चहा किंवा दुधाच्या चवीला स्वादिष्ट आणि हेल्थी बनवेल. दुधासोबत गुळाचे अनेक फायदे घेण्यासाठी वयस्कर व्यक्ती रोजच्या आहारात एक भाग म्हणून ह्याचे सेवन करू शकतात. हे अदभूत मिश्रण तुमची त्वचा, केस आणि अन्य अवयवांवर चमत्कारिक लाभ देते.

जर तुम्ही रोज एक कप दुधाचा आनंद घेण्यासाठी एक वेगळ्याच चवीच्या शोधात असाल तर गूळ हा चांगला पर्याय आहे. तर मग चला जाणून घेऊया गुळासोबत दूध प्यायल्याने होणारे फायदे :

१. वजन कमी करते :

तुम्ही जर लठ्ठपणाने त्रासलेले आहात आणि दूध किंवा चहा मध्ये साखर टाकू इच्छित नाही, तर तुम्ही दुधासोबत गुळाचे सेवन चालू करा. कॅल्शिअमयुक्त दुधासोबत पोटॅशिअमयुक्त गुळ तुम्हांला सडपातळ आणि स्लिम बनवेल. दुधासोबत गुळाचा सर्वात हेल्थी फायदा घेण्यासाठी हे सेवन नियमित घेत जा.

२. अशक्तपणा दूर करते :

बहुतेक महिलांना आयर्न टॅब्लेट्स घेण्यास समस्या असतात, जे अशक्तपणा रोखण्याचे चांगले काम करतात. आपल्या शरीरातील आयर्न ची कमतरता पूर्ण करण्यासाठी तुम्ही गुळाचा उपयोग करू शकता. ह्याने तुम्ही कोणत्याही साईड इफेक्ट शिवाय अशक्तपणाची समस्या दूर करु शकता. गुळासोबत दुधाचा एक ग्लास अशक्तपणाशी लढण्यासाठी गर्भवती महिलांना मदत करतात.

३. त्वचा आणि केस ह्यासाठी फायदेशीर :

दूध आणि गूळ दोन्हीही त्वचा आणि केसांच्या सुंदरतेत महत्वाची भूमिका निभावतात. जर ह्या दोन्हीचे मिश्रण तुम्ही आहारात समाविष्ट केले तर तुम्ही चमकदार आणि तजेलदार त्वचे सोबत लांब मजबूत केसं सुद्धा मिळवू शकतात.

४. पिरिएडस चे दुखणे कमी करते :

गूळ मासिक पाळीच्या दुःखाने त्रासलेल्या महिलांसाठी एक चांगला उपाय आहे. मासिक पाळीच्या दरम्यान पोटातील twitch पासून वाचण्यासाठी नियमित काळासाठी दुधासोबत गुळाचे सेवन करण्याचा सल्ला दिला जातो. गुळ एक कुलिंग एजंट आहे जे तुमच्या पोटाला शांत करते आणि पोटातील तापमान सामान्य ठेवण्यास मदत करते, विशेष करून उन्हाळ्यात.

५. रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवते :

आपली रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवण्यासाठी सर्वात सोपा आणि चांगला उपाय आहे एक ग्लास दुधासोबत गुळाचे मिश्रण. हे दोन्हीही घटक आजारांपासून लढण्यासाठी मानवी शरीरात रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवण्यास मदत करतात.

६. सांधेदुखीवर उपाय :

आपल्या बालपणीपासून आपण ऐकतोय कि मजबूत हाडांसाठी दूध हे सर्वात चांगला उपाय आहे. दुधासोबत गूळ सुद्धा हाडं आणि मांसपेशींना पोषण देण्यास मदत करतात. हा सल्ला नेहमी दिला जातो, गुळासोबत दूध घेतल्याने सांधेदुखी आणि हाडांच्या समस्या कमी करतात.

७. पचनक्रिया सुधारते :

गुळाचे सेवन पचनक्रिया वाढवते. ज्यांना अपचन, आतड्यांचे आजार, अतिसार सारख्या समस्यांनी त्रासलेले असतात त्यांच्यासाठी गुळाचे सेवन हा एक चांगला पर्याय आहे. गुळाचे सेवन तुमची पचनक्रिया आणि आतड्यांच्या कार्यांना नियंत्रित करते. अनेक गुणांनी समृद्ध गूळ आणि दूध तुमच्या आहारात समाविष्ट करा. दुधासोबत गुळाचे नियमित सेवन तुमचे आरोग्य चांगले बनवेल.

गरम दुधाबरोबर गूळ खाणं तब्येतीसाठी चांगलं आहे. हे दोन्ही एकाच वेळी खाल्ल्यामुळे मोठ्यातला मोठा आजारही बरा होऊ शकतो. 

रोज दुध पिल्याचे फायदे तसे सगळ्यांनाच माहिती आहेत, पण गरम दुधाबरोबर गूळ खाल्ल्यामुळे वजन कंट्रोलमध्ये राहतं, तसंच त्वचेला निखार येतो. दुधामध्ये मोठ्या प्रमाणावर व्हिटॅमिन ए, व्हिटॅमिन बी आणि डी तसंच कॅल्शियम, प्रोटीन आणि लॅक्टिक ऍसिड असतं. तर गुळामध्ये सुक्रोज, ग्लुकोज, कॅल्शियम, फॉस्फरस, लोखंड असतं. 

शरीरातलं अशुद्ध रक्त होतं साफ

गुळामध्ये असलेल्या गुणांमुळे शरिरातील अशुद्ध रक्त शुद्ध होतं. त्यामुळे गरम दुध आणि गुळ खाल्ल्यामुळे तुम्ही आजारांपासून दूर राहू शकता. 

लठ्ठपणा नियंत्रणात

गरम दुधामध्ये साखर घालण्याऐवजी गूळ घातला तर लठ्ठपणा नियंत्रणामध्ये राहायला मदत होते. 

पोटाचे विकार होतात दूर

गरम दुध आणि गुळाचं सेवन केल्यामुळे पोटाचे आणि पचनाचे विकार दुर होतात. 

सांधेदुखी वर उपाय

गूळ खाल्ल्यामुळे सांधेदुखीला आराम मिळतो. रोज गूळ आणि आल्याचा तुकडा एकत्र करुन खाल्ला तर सांधे मजबूत होतात. 

त्वचा होते मुलायम

गरम दुध आणि गूळ खाल्ल्यामुळे त्वचा मुलायम होते. एवढच नाही तर यामुळे केसही मजबूत होतात.

मासिक पाळीचा त्रास होतो कमी

मासिक पाळीवेळी महिलांनी गरम दुध आणि गूळ खाल्ला तर त्रास कमी होतो. मासिक पाळी यायच्या एक आठवडा आधी 1 चमचा गूळ रोज खाल्ला तर त्रास कमी होतो. 

थकवा होतो कमी

कामाच्या ताणामुळे तुम्ही जास्त थकले असाल तर गरम दुध आणि गूळ खा. यामुळे लगेच आराम मिळतो. रोज 3 चमचे गूळ खाल्ल्यानं थकवा दूर होतो. 

संकलक : प्रमोद तांबे